Çince Terim ve Simgeler: Güneş (日 - ri / rı)

Facebook Logo LinkedIn Logo Twitter Logo Email Logo Pinterest Logo

Güneş, eril ilke olan yang'ın simgesidir. Doğduğu yer olan Doğu ve gücünün hissedilmeye başlandığı mevsim olan baharla bağdaştırılır. Aynı zamanda İmparator'un simgesidir.

Eski Han Hanedanının İmparatoru Wu, annesi rüyasında vücuduna güneş girdiğini gördükten sonra doğmuştur. Marcel Granet'ye göre, en eski güneş mitlerinden biri Guei Zang adındaki kehanet kitabının kalıntılarında bulunmaktadır. Bu mit, şafak vadisindeki (Doğu) güneşin evi olan içi boş dut ağacından yükselen, Güneşlerin Anası Xi-he hakkındadır. Ortaya çıkması ve ortadan kaybolması 'karanlık ve aydınlığa' (hui ming) neden olur. Mite göre, kahraman Hou Yi bunların dokuzunu vurana dek, dünyayı kasıp kavurmakla tehdit eden on adet güneş -yani Xi-he'nin oğulları- vardı. Bu mitin değişik bir yorumundaysa dokuz güneşin sekizini gök gürlemesi tanrısının yok ettiği anlatılır; bazı kaynaklar ise, bu güneşlerden sekizinin onları bir dağla ezen genç tanrı Er-Lang tarafından yok edildiğini ileri sürer.

Tayvan'ın ilk yerlilerine göre, bir zamanlar iki güneş vardı: bir tanesi vurulmuş ve aya dönüşmüştür. Güney Çin'deki azınlığa göre ise, ilk başta on iki güneş vardı, bunların onu güneş kahramanı tarafından öldürülmüş: geriye kalan ikisi bizim güneş ve ayımız olmuş. Aynı bölgede hala var olan bir mit, yeryüzü karanlıkken horozun güneşin çıkmasını sağladığını anlatır. (Japonların da benzer bir mitleri vardır) Diğer yerlerde, güneşin nasıl geriye gittiği veya sabit kaldığını anlatan öykülere rastlarız. (İncil'deki Eski Ahit ile paralellik)

Güneşte üç ayaklı bir kuzgunun yaşadığı söylenir, bazı mitlerdeyse bir kara kaplumbağasından söz edilir. Güneş tutulmalarının açıklamalarından, güneşin kocayla ayın ise karısıyla bağdaştırılmış olduğunu görebiliriz. Güneş tutulması İmparator'un 'karartıldığına', yani İmparatoriçenin çok fazla etkisi altında kaldığına işarettir. Ay tutulmaları, eşinin kocasına yeterince itaat etmemesinden kaynaklanır.

Çinli astronomlar güneş ve ay tutulmalarının gerçek sebeplerini anladıkları ve ilk önce güneş sonra da ay tutulmasını önceden hesaplayabilmeye başladıkları zaman bile Çinliler, bir köpeğin ayı yutmaya çalıştığına inanmaya ve bu gökteki canavarı davullar, dualar ve göğe oklar atarak korkutmaya devam etmişlerdir.

Bir eli güneşin üzerinde olan talih tanrısının resmi, 'en kısa zamanda ilerlemeniz (devlet memurluğu kademelerinde) dileğiyle' anlamında yorumlanabilir.

* * *

Facebook Logo LinkedIn Logo Twitter Logo Email Logo Pinterest Logo

Clearharmony'de yayınlanan tüm makaleleri kopyalayabilir ya da çıktı alabilirsiniz, fakat lütfen kaynak belirtiniz.