Eski Çin Gelenekleri: Yeşim Taşı

Çin, bir yeşim taşı ülkesidir. Çin'in sahip olduğu yeşim taşı kültürü, yedi bin yıl, hatta daha uzun bir geçmişe dayanıyor. Çinlilerin yeşim taşı sevdası, gizemli bir renk taşır, çünkü Çinliler yeşim taşını gökyüzünün ve yerkürenin özlerini içeren ve insan ile tanrılar arasında köprü rolü oynayan bir aracı olarak görür. Yeşim taşını sevmek Çinlilerin binlerce yıldır koruduğu bir gelenektir. Yeşim taşı geleneksel Çin kültüründe önemli bir konuma sahiptir. Yeşim taşının Çince karakteri, kral anlamındaki karakterle aynı şekildeydi. Feodal imparatorluk sisteminin ortaya çıkmasından sonra iki karakterin ayrılması için kral kelimesine bir nokta eklenerek, yeşim taşının yeni şekli yaratıldı. Buna göre yeşim taşı ile kral arasında sıkı bir bağ vardı. Eskiden yeşim taşı, itibarın simgesi olarak sadece imparator ve hanedan yöneticileri tarafından kullanılabiliyordu; halkın kullanması yasaktı.

İlkbahar ve Sonbahar Döneminde Chu Beyliğinde Bian He adlı bir yeşim taşı ustası varmış. Bian He bir gün bir dağda, bir taş üzerinde duran bir Anka kuşu görmüş. Efsanede kutsal olan Anka kuşunun sıradan bir taş üzerine konmaması gerektiğinden Bian He, bu taşın yeşim taşı olduğu sonucuna varmış. Bian He, taşı krala götürmüş. Kralın taş oyma ustası taşa bakınca sıradan bir taş olduğunu söylemiş, buna çok kızan kral, ihanet suçuyla Bian He'nin sol bacağını kestirmiş. Kral öldükten sonra tahta oğlu geçmiş. Bian He taşı bir kez de yeni krala götürmüş, sonuç aynı olmuş, Bian He bu defa da sağ bacağını kaybetmiş. Sonra eski kralın torunu Kral Wen tahta geçmiş. Bian He bu sefer yeşim taşını kucaklayarak dağ eteğinde tam üç gün üç gece ağlamış. Kral Wen haberi alınca hemen birisini Bian He'ye göndererek, nedenini sordurmuş. Bian He, iki bacağı kesildiği için değil, yeşim taşı sıradan bir taş olarak görüldüğü için ve sadık bir kişi suçsuz olduğu halde cezalandırılarak hakaret gördüğü için üzüldüğü cevabını vermiş. Kral Wen hemen taşın işlenmesi talimatını vermiş, içinden çok nadir bir yeşim taşı çıkmış. Bu yeşim taşına Bian He'nın ismini taşıyan "He Yeşim Taşı" adı verilmiş. He Yeşim Taşı sonra devlet mücevheri haline gelmiş ve bir dönem Zhao Beyliğine getirilmiş. M.Ö. 283 yılına gelince Qin İmparatorluğu, Zhao'da He Yeşim Taşı bulunduğunu öğrenince taşın karşılığında 15 kent vermeyi teklif etmiş. Zhao'dan çok daha güçlü olan Qin hanedanı sonunda yeşim taşını ele geçirmiş. Bir parça taş olmasına rağmen 15 kent değerinde olduğu için "kentlere bedel" ifadesi bir deyim haline geldi. Qin hanedanının son imparatoru, He Yeşim Taşı ile yapılan devlet mührünü Qin yerine geçen Han hanedanının kurucusu Liu Bang'a teslim etmiş. Ancak M.Ö. 206 ile 8 yılları arasında mührün bir köşesi, taht mücadeleleri sırasında kırılmış, yerine altın konmuştur.