Tarihsel Figürler: Sima Guang “Çin’in Anıtsal Kronolojik Tarihini Tamamlayan Song Hanedanlığındaki Tarihçi”

Sima Guang, Çin’in anıtsal kronolojik tarihini tamamlayan Song Hanedanlığındaki tarihçi (Resimleyen: Zona Yeh / Epoch Times)

Sima Guang (M.S. 1019 - 1086), Kuzey Song Hanedanlığında ünlü bir düşünür ve tarihçiydi. O, Çin’in ilk kronolojik tarih kitabı --“Zizhi Tongjian”i (“Hükümete Yardım İÇin Kapsamlı Ayna”) düzenledi. “Adil Bir Kalbi Koru ve Ahlâkı Geliştir” ilkelerini savundu ve Konfüçyanizmin sadakat, evlada yakışır şekilde davranmak, doğruluk ve dürüstlük öğelerini yansıtan bir rol model olmuştur.

Sima Guang, kalbinde erdemli bir kişinin dürüst olması gerektiğini düşünüyordu. Dürüstlüğünü korumak için kendini sıkı bir şekilde geliştirdi ve sürekli olarak eylemleri ile sözlerinin birbirine uymasına dikkat etti. Bir defasında, “Sahip olduğum özel bir şey yok, her şeyi vicdanımı takip ederek yapıyorum ve hiçbir şey saklamam.” sözleri ile özetledi. Bir örnek de, atını satarken, yazları atın sürekli hastalandığını vurguladı.

Sima Guang, tarih konusunda çok bilgiliydi. O, yöneticilerin aynı hataları yapmaktan kaçınması ve yaşananlardan ders alması için tarihine aşina olması gerektiğini derin bir şekilde anladı. Sarayda görev yaparken, kimsenin bir ömür boyu hepsini okumayı bitirmesinin mümkün olmayacağı pek çok tarihi kitap olduğunu fark etti. Bu nedenle, sistematik ve kısa bir şekilde, kapsamlı bir tarih kitabı düzenlemeye karar verdi.

İmparatorun desteği ile Sima Guang, farklı bölümleri yazması için birçok tanınmış akademisyeni topladı ve onlarla kapsamlı bir tarihsel kitap derledi. Bu çalışmaya redaksiyon sorumlusu olarak oğlu da katıldı. Kitap, özlü, akıcı, hassas ve canlı paragraflar ile net konular altında düzenlenen gerçeklere dair zengin içerikler barındırır.

Sima Guang, “geçmişi bilmede ve hanedanlık yönetiminde imparatora yardımcı” yâda “Hükümete Yardım İçin Kapsamlı Ayna” anlamına gelen “Zizhi Tongjian” başlıklı bu en iyi kronolojik tarih kitabını 19 yılda tamamladı. 294 cilt ve yaklaşık 3 milyon Çince karakter içeren bu kitap; M.Ö. 403 – M.S.959 yılları arasındaki Çin tarihinin 1,362 yıllık dönemini kapsamaktadır. Sima Guang, valilerin kendi görünümlerini kontrol etmek için insanları aynaları olarak kullandıkları gibi, bu kitabı da önceki hanedanlıklardan tarihi dersler almaları için bir referans olarak kullanabileceklerini umuyordu. Aynı zamanda, imparatorlarında bu kitabı okuyarak, iyiliği teşvik edip, kötülüğü nasıl bastıracaklarını ve doğruyu seçip, yanlışı terk etmeyi öğrenmelerini, böylece insanları bilgece yönetebileceklerini umuyordu.

Katkıları bununla da bitmiyordu. Bu kitapta, refah dönemlerindeki gümrük, numaralandırma, astronomi ve coğrafya ile ilgili bilgiler ayrıntılı bir şekilde tarif edildi. Bu, daha sonraki akademisyenler için değerli kültürel kayıtlar sağladı ve tarihçiler tarafından son derece övgüyle karşılandı. Bir tarihçi bu kitabın, hırslı bilim adamları için bir zorunluluk ve Çin için vazgeçilmez olduğunu söyledi.

Sima Guang, başbakan olarak başkentte yaşarken, dürüstlük ve bütünlüğü ile birçok kişiyi etkilemiştir. Yaşamın her kesiminden insanlar, etik değerlere sıkı şekilde riayet ettiler. Hatta zalimler arasında bile, “(sefil yaratık) namuslu Bay Sima Guang’ı duymadın mı?” diye bir deyiş vardı. Sima Guang’ın ölümünden sonra, İmparator derin bir yas tuttu ve saray toplantıları üç gün süreyle iptal edildi. Sıradan insanlarda onun yasını tutu ve cenazesine on binlerce kişi katıldı.

Çin’deki birçok çocuk için Sima Guang, büyük bir taşla seramik su tankını kırarak, içindeki arkadaşlarını boğulmaktan kurtaran çocuk kahraman olarak biliniyor.