Eski Çin Edebiyatı: Çin'in Dört Büyük Klasik Yapıtından "Üç Krallığın Öyküsü"

Çin'in klasik edebi yapıtlarından söz edilirken akla öncelikle en ünlü 4 yapıt gelir. Bu yapıtlar şunlardır: Üç Krallığın Öyküsü, Bataklık Kahramanları, Batıya Yolculuk ve Kızıl Köşkün Rüyası. Bugüne kadar korunan ve hala ilgiyle okunan bu 4 romanın kendine özgü özellikleri vardır.

3. yüzyılda Cao Cao, Liu Bei ve Sun Quan'ın yönetiminde Wei, Shu ve Wu adlı Üç Krallık vardı. Bu Üç Krallık arasında sık sık siyasi ve askeri çelişkiler ve mücadeleler yaşanıyordu. İşte, Üç Krallığın Öyküsü konu olarak, o dönemde meydana gelen bu çok karmaşık, fakat özgül özellikleri olan siyasi ve askeri çatışmaları alır. Roman daha sonraki nesilleri, siyaset ve askeri taktik açılarından derinden etkiledi.

Üç Krallığın Öyküsü yazılıncaya kadar, klasik Çin romanları kısaydı, bazılarının uzunluğu yüz karakteri bile bulmuyordu. O halde, klasik Çin romanları nasıl uzadı? Anlatayım.

Song (960-1279) hanedanı döneminde öykü anlatıcılığı bir meslek haline geldi. Bu meslekte çalışanlar, daha önceki dönemlerde yaşamış kişilerle ilgili öyküleri anlatmayı tercih ediyordu. Zamanında Üç Krallığın Tarihi adlı bir yapıt vardı; yapıtta çok sayıda kahraman vardı, olaylar da karışıktı. Bu yapıt tam da öykü anlatıcılarının sevdiği bir malzeme kaynağı oldu. Üç Krallık ile ilgili öyküler eskiden halk arasında çok yaygındı, Song döneminde öykü anlatıcıları bunları kullandıkça öykülerin içerikleri de giderek zenginleşti, kişilik betimlemeleri daha canlı oldu, sonunda birçok bağımsız öykü birleştirilerek uzun bir yapıt haline getirildi. Yapıt içindeki bağımsız öyküler halk arasında uzun zaman aktarıldıktan sonra, sonunda Çin'in ilk uzun romanı ortaya çıktı.

Üç Krallığın Öyküsü adlı klasik uzun romanın yazarı Luo Guanzhong, ülkenin bütünlüğünü savunuyor, milli gelenek ve göreneklerin aktarılmasına katkı yapmaya çalışıyor ve aldatmacadan nefret ediyordu. Luo Guanzhong, savunma, psikoloji, taktik ve halkla ilişkiler bilimleri gibi alanlarda uzmandı, zengin bilgi birikimi vardı. Sıradan insanlardan daha parlak bir zekâya sahipti. Zengin deneyimler edinmiş ve azimli bir kişilik yapısı olan Luo Guanzhong, sonunda Üç Krallığın Öyküsü adlı yapıtı yazdı.

Üç Krallığın Öyküsü, aşağı yukarı 100 yıl içindeki tarihi gelişmeleri konu alır. Romanda, Üç Krallık dönemindeki toplumsal çelişkiler anlatılarak, çağın gelişmeleri özetlenir.

Üç Krallığın Öyküsü'nde büyük küçük, 200'e yakın kişilik betimlenir. En başarılı kişilikler arasında Zhuge Liang, Cao Cao, Guan Yu ve Liu Bei yer alır. Zhuge Liang, yazar Luo Guanzhong'un gözünde "sadık vezir" imgesini somutlaştıran kişidir. Zhuge Liang, kendini devlet işlerine adadığı için, halkın takdirini kazanır. Roman yazarı Luo Guanzhong, Zhuge Liang'a halkı kurtarma ve ülkeyi refaha kavuşturma isteği verir. Ayrıca rüzgârı ve yağmuru çağırma ve iyi kehanette bulunma gibi yetenekler atfeder. Romanda Cao Cao, zalim bir siyaset adamı olarak anlatılır. Aslında bu, tarihi gerçeklerle bağdaşmıyor. Guan Yu, çok cesur ve sadık bir generaldi; Liu Bei ise halkını seven, vezirlerini sayan, insanları yeteneklerine göre çalıştıran bir imparatordu.

Üç Krallığın Öyküsü'nde büyük küçük en azından 40'tan fazla savaş anlatılır. Bu yapıt, daha sonraki romanlar için bir örnek oluşturdu. Yazarı Luo Guanzhong, savaşları strateji ve taktik açısından kağıda döktü. Romanda sadece savaşlar anlatılmakla kalmayıp, aynı zamanda zaferlerin nedenleri de analiz edildi. Kişilerin faaliyetleri ve duygu dünyalarındaki değişiklikler ise öyküleri daha da çekici hale getirdi. Romanda anlatılan savaşlardan Guandu ve Chibi Savaşları inişli çıkışlı olduğu için en çok dikkat çeken bölümler oldu. Bugün bu savaşlar artık beyaz perdeye taşınmış durumda. Şimdi Üç Krallığın Öyküsü'nden uyarlanan ve yapıtın ismini taşıyan TV dizisinin müziğinin bir parçasını dinleyelim.

Üç Krallığın Öyküsü, Çin'in en eski uzun tarihi romanı niteliğindedir. Yapıt, Çin'in klasik tarihi romanlarının en yüksek düzeyini temsil eder. Yazarı Luo Guanzhong, basit bir dille, her kesimden insanların sevdiği bir yapıt yazdı. Yapıtta 100 yıl boyunca meydana gelen karmaşık olaylar ve kişilikler bir bütün olarak yansıtıldı.

Üç Krallığın Öyküsü klasik Çin romanlarından en başarılısı ve en etkilisidir. Yapıttaki bir dizi kahraman artık yediden yetmişe herkesin tanıdığı ve üzerinde konuştuğu kişilikler oldu. Yüzyıllar sonra, Üç Krallığın Öyküsü zevkle okunup dinleniyor.