Tarihsel Figürler: Tang Hanedanlığının İmparatoru Taizong “Çin’in En Saygın İmparatoru”

Tang hanedanlığının imparatoru Taizong, en saygın imparator (Resimleyen: Yeuan Fang / Epoch Times)

Li Shimin (M.S.599-649), İmparator Taizong olarak bilinen Çin, Kore, Japon ve Çin’e komşu diğer ülkelerindeki insanlar tarafından bin yıldan fazla saygı gören Tang Hanedanlığının ikinci imparatorudur.

Onun 23 yıllık hükümdarlığı altında Çin, siyaset, ekonomi ve kültür alanında zirveye ulaşmış ve Çin tarihinin ‘Altın Dönemi’ olarak bilinen en huzurlu ve müreffeh dönemini yaşamıştır. Halkını büyük bir empati ile yöneten imparator olarak anıldı; danışmanları ve yardımcılarından derslere yada serbest ve cesur tavsiyelere olumlu yanıt verebilen güçlü ve kararlı bir liderdi. Başlangıçta bir Konfüçyüs’çüydü ve Çin genelinde Budizm’in yayılmasını dikkate değer bir şekilde desteklemiştir.

Bir yıl, başkent ChangAn dâhil bazı bölgelerde küçük ölçekli çekirge sürüleri patlak verdi. İmparator, imparatorluk bahçesinde de bazı çekirgeler gördü. Birkaçını yakaladı ve “Siz insanlarımın yaşamlarını sürdürdükleri bitkileri yiyip bitiriyorsunuz. Daha doğrusu insanlarımın bitkileri yerine midemdekileri yemeni istiyorum.” dedi. Hizmetçilerin itirazlarına rağmen, çekirgeyi yuttu ve halkının çektiği acıları dinmesi için dua etti. Kuraklık ve kıtlık çeken bazı bölgelerde birçok aile yemek için çocuklarını satmak zorunda kaldı. İmparator, imparatorluk stokları ile tüm çocukların kurtarılmasını emretti. Daha sonra “Halkımın bol hasatlı ve huzurlu yaşamaları karşılığında salgın hastalıklar benim üzerime çökebilir.” şeklinde bir bildiri yazdı. Bundan kısa bir sure sonra herkesi sevince boğan yağmurlar ile kuraklık sona erdi.

Bazı bakanların çalmayı durdurmak için sert yasalar önermesi üzerine imparator, “Ağır vergiler, zorunlu ittifak, hükümette yolsuzluk ve kötü yaşam koşullarının yükü devam ettikçe hırsızlık olur. Eğer bütçemizi kısar, vergileri azaltır, dürüst yetkililer seçer ve insanların yaşam koşullarını iyileştirirsek o zaman kim hırsız olmak ister ki?” cevabını verdi. Birkaç yıl sonra, Tang Hanedanlığı barış ve refah dolu bir döneme girdi. O kadar ki, yayaların sokakta başkaları tarafından kaybedilen eşyaları almadığı, insanların gece kapılarını bile kilitlemediği ve güvenli bir şekilde seyahat edebildikleri söylenir.

İmparatora yetkililerine, “Bir ülke için gerçek tehdit onun içinden gelir ve bir yöneticinin yönetimi içinde aynı şey geçerlidir. Bir imparator her gün kendi davranışlarını ve kararlarını yansıtmalıdır. İmparator savurgansa, vergiler yükselmek zorunda kalacak ve bu da insanların acı çekmesine ve kızmasına neden olacaktır. Sonuçta, imparatorun konumunu koruması mümkün olmayabilir. Bu yüzden arzularımı şımartamam.” “Birçok insan imparatorun gücünün sınırsız olduğuna inanıyor ama ben inanmıyorum. Ben Cennetin ve Tanrı’nın yargısından korkuyorum. Ayrıca cennetin ayarlamasını ve halkımın beklentilerini ihlal etmekten de korkuyorum.” “Danışmanım bana insanların su, imparatorun ise bir tekne olduğunu söyledi. Teknenin kolaylıkla suda yüzmesi yâda batması tamamen insanların mutluluğuna bağlıdır.”

İmparator Taizong’un yönetim ilkeleri şöyle özetlenebilir:

1. Bir imparator ilk olarak halkını düşünmelidir;
2. Basit ve yumuşak yasaları uygulamak ve erdem geliştirmeyi teşvik etmek;
3. Hükümet ve imparator tarafından hiçbir lüks harcama yapılmamalı;
4. Hafif vergi, büyümeyi teşvik etmek ve ekonomiyi iyileştirmek;
5. Dürüst ve disiplinli yetkililer görevlendirmek;
6. Tavsiye ve uyarılara olumlu yanıt vermek ve her zaman içini yansıt;

Saltanatı altında Çin geçmişteki tüm zamanları aşarak, Uzak Doğu’da kültür, eğitim, ekonomi, tarım, al sanatları, ticaret, ulaşım vb. dâhil olmak üzere tüm yönleriyle lider konuma ulaştı. Tang’ın şiir, nesir alanındaki artış ve efsanevi canlanışı Çin edebiyat tarihini de zirveye taşıdı. Bunun sonucu olarak, “Tang” Çin ve Çinliler ile eşanlamlı bir hale geldi ve komşu ülkeler tarafından “Tang insanları” olarak adlandırıldı.

Geleneksel Çin tarihçileri Li Shimin’in erdemli saltanat dönemini, Çin tarihinde gece boyunca parlayan bir ay olarak tanımlamaktadır.