Çin Deyimleri ve Hikâyeleri: Soğuk Olmamasına Rağmen Titremek

Yi Zong’un isminden bahsedilir bahsedilmez, suçlu insanlar hemen korkar ve soğuk terler dökerek titrerlerdi. (Resimleyen: MeiHsu/Epoch Times)

Batı Han Hanedanlığının (M.Ö.206-M.S.23) İmparator Wudi döneminde, ahlâk ve dürüstlüğü ile bilinen Yi Zong adında bir adam vardı.

Yi Zong’un ablası mükemmel tıbbi becerisinden dolayı imparatorun annesinin özel sevgisini kazanmıştı ve imparatorun annesi daha sonra Yi Zong’u da imparatora tanıttı. Ardında Yi Zong bir ilçenin yargıcısı oldu.

Yi Zong yasaları çok ciddi bir biçimde uyguladı ve yasaları ihlal eden herkes için merhamet ve de önyargı göstermeksizin adalet getirecekti. Dolayısıyla, asileri ve güçlü yerlilerin yozlaşmış güçlerini büyük ölçüde azaltan Yi Zong özellikle imparator tarafından yüksek derecede takdir edildi ve görevinde çok başarılı oldu.

Yi Zong, Nanyang eyaletinin valisi olarak atandığı zaman, çok kötü ve kimsenin rencide etmeye cesaret gösteremediği Ning adında yerli bir liderin olduğunu işitti.

Ning’in yapmış olduğu bütün kötü şeyleri keşfettikten sonra, Yi Zong hemen onu yargıladı ve hakkında idam kararı verdi.

Diğer yozlaşmış liderlerin hepsi bunun ardından kaçtı. Nanyang’daki halk ve kalan liderlerin hepsi yasaları ihlal etmekten korktular. Herkes yasadışı bir şey yapmayı önlemek için her zamanda kendi söz ve eylemlerine dikkat etti.

Hiçbir yozlaşmış lideri olmayan ve daha iyi toplumsal güvenliğe sahip bir şehir olarak, Nanyang insanların yaşayabilmeleri için huzurlu bir yer haline geldi.

Daha sonra Yi Zong, Dingxiang’ın başkanı olarak atandı. O dönem, bu bölgede Han ordusu ve Hunlar arasında birçok çatışma yaşanıyordu ve Dingxiang bir savaş alanına çevrilmişti. Bazı liderler kolayca rüşvet alıyor ve yerli sakinlere büyük acılar yaşatıyorlardı. Sonuç olarak, o bölgeye kargaşa hâkimdi.

Yi Zong oraya varıp göreve başladıktan sonra, 200’den fazla tutukluyu sorguladı ve tutukluların ciddi suçlardan kurtulmak için rüşvet veren 200’den fazla akraba ve arkadaşını da tutukladı. Sonuç olarak, Yi Zong bir gün içinde 400 hükümlüye idam cezası verdi.

O günden itibaren, Yi Zong’un isminden bahsedilir bahsedilmez, suçlu insanlar hemen korkar ve soğuk terler dökerek titrerlerdi.

Yi Zong hakkındaki bu hikâye “Büyük Tarihçinin Kayıtları” veya “Shiji¹” olarak geçen kitapta yer almaktadır. Çince 不寒而慄 (bù hán ér lì) ifadesi de bu hikâyeden gelmektedir.

Daha sonra, bu ifade bir deyim olarak kullanıldı. O, soğuk olmamasına rağmen titremek anlamına gelir. Bu deyim son derece endişeli bir durumu veya bir şey yüzünden kişinin tüylerinin diken diken olduğu durumu tanımlamak için kullanılır.

Not:

1. Büyük Çin tarihçisi Sima Qian tarafından yazılan“Büyük Tarihçinin Kayıtları” (史記, Shǐjì), 130 ciltten oluşup, Sarı İmparatordan (M.Ö. 2600) itibaren Han İmparatoru Wu’nun saltanatına (M.Ö.87) kadar Çin tarihinin 2,000 yıldan uzun bir dönemini kapsamaktadır. Yi Zong hakkındaki hikâye de, bu tarihsel kitabın 122. cildindeki hükümet yetkililerinin biyografileri içinde yer almaktadır.