Çince Terim ve Simgeler: Ejderha (龍 - long / lunğ)

Ejderha

Birçok değişik mitolojik ve kozmolojik kavramı bünyesinde birleştiren ejderha, Çin'in en karmaşık simgelerinden biridir. Gerçekten de long sözcüğü, birbirinden çok farklı canlıları kapsamaktadır. Batıdaki ejderha kavramının tam aksine, Çin ejderhası iyi huylu ve zararsız bir yaratıktır: doğal eril gücün ve verimliliğin (yang) bir simgesidir. Han Hanedanlığından (M.Ö.206 - M.S.220 ) itibaren, ejderha Göğün Oğlu İmparatorun da simgesi olmuştur. '360 Pullu Hayvanın' birincisi ve Çin burçlar kuşağının beşinci hayvanıdır. Yönlerin dört yaratığından biri olan ejderha, güneşin doğduğu yer ve verimlilik, bahar yağmurları ve genel olarak yağmur bölgesi olan Doğu ile bağdaştırılır. Ona 'mavi-yeşil ejderha' (qing-long) adı verilir ve karşıtı, Batı'nın ve ölümün hükümdarı 'beyaz kaplan'dır (bai-hu).

Bu çerçeve içinde ejderhanın, kışı yeryüzünün altında geçirdiği hayal edilirdi; 2. ayın 2. gününde yeryüzünden göğe çıkar ve böylece ilkbahar gök gürlemesi ve yağmuruna neden olurdu. Kuzey Çin'de bu, tarlalarda çalışmaya başlanmasına işaret sayılırdı. Günümüzde bile Marysville'de (Kaliforniya) yaşayan Çinliler, bu günü büyük bir ejderha bayramıyla kutluyorlar: ejderhayı temsil eden fişekler patlatılıyor ve bunların bir parçasını bulanın şanslı bir yıl geçireceğine inanılıyor.

Sihirli bir yaratık olan ejderha bir solucan kadar küçülebiliyor ve gökle yeryüzü arasındaki mesafeyi doldurabilecek kadar da büyüyebiliyor. İstediğinde görünmez veya görünür olabiliyor. Göğe çıktığı gün, üstüne bindiği yağmur bulutlarının arkasında gizlendiği için görünmezdir. Resimler, çoğu zaman iki ejderhayı bulutlarda bir top veya inci (=gök gürlemesi) tanesiyle oynarken tasvir eder: bu oyun yağmur yağmasına neden olur.

Eski zamanın kozmolojik kurgularına göre dört tür ejderha vardır: ilk önce göğün yeniden hayat veren gücünü simgeleyen gök-ejderhaları (tian-long) vardır; arkasından yağmurun yağmasına neden olan ruh-ejderhalar (shen-long) gelir; üçüncü olarak nehir ve derelere hükmeden yeryüzü-ejderhaları (di-long) vardır; ve son olarak da hazineleri koruyan ejderhalar (fu-cang-long) vardır ve bunlardan her biri dünyanın etrafını kuşatan dört denizin hükümdarıdır.

Bu 'deniz ejderhaları'nın halk arası geleneklerde çok önemli bir rolü vardır. Deniz-ejderhası kralının, en güzel ve en değerli nesnelerle dolu bir sarayda yaşadığına inanılırdı. Şanslı olanlar onu denizin dibinde ziyaret edebilir -onun kızlarından biriyle evlenmek gibi bir ödül de alabilirlerdi.

Yeni yılda Kuzey Çin'de erkekler ejderha dansı yaparlar.

Long sözcüğüne birçok mekan adında rastlanır ve 'ejderha-anne', 'ejderha-göl' vb. bileşik sözcükler çok yaygındır. Kowloon şehri 'dokuz ejderha şehri'dir. (Mandarin dilinde jiu long)

Dokuz sayısı erkekliği (3×3) simgelendiğinden çoğu zaman ejderhayla bağdaştırılır. Ejderhalar birçok değişik büyüklük ve şekilde olurlar. Ejderha genellikle, yılanımsı bir vücut artı ayak ve pençeyle tasvir edilir; derisi pulludur ve geyik boynuzuna benzer boynuzları, fakat öküz kulağına benzer kulakları vardır.

Ejderha-gemileri, ejderha motifleriyle süslenmiş, uzun ve ince gemilerdir. Bunlar, Güney Çin'de 5. ayın 5. gününde kutlanan bayramda yarış gemisi olarak kullanılırlar. Gemiden biri düşer ve boğulursa (eski zamanda pek az Çinli yüzmeyi bilirdi) bu, ejderha-tanrıya bir kurban olarak görülür ve bunun neticesinde tanrının bereketi arttıracağı düşünülürdü.

'Ejderha-pençeleri': üst sınıflara ait kişilerin giysileri üzerindeki ejderha pençesi sayısı, kişinin rütbesini gösterirdi. İmparatorun elbisesindeki ejderhanın beş pençesi vardı; dört pençe bir prensi, üç veya daha azı bir memuru gösterirdi. Ejderha ve Anka, eril ve dişil ilkeyi temsil eder ve dolayısıyla evliliği simgeler.

'Ejderha-salyası', Arabistan'dan getirilen çok pahalı bir parfüm olan amberdi. 'Ejderha-gözler' (long-yan), İngilizce 'longan' denilen küçük tatlı meyvelerdir. Çin tiyatrosunun popüler bir piyesinde, Tang Hanedanının sarı giysiler içindeki İmparatoru Tai-zhong, bakanı Wei Zhen ile satranç oynamaktadır. Bakan uyur ve ağzından nefesinin çıktığı görülür. Nefesi uzaklardaki bir ejderhayı öldürür -bu ejderha Wei Zhen ile yüce tanrı ona yağmur yağdırma emri verdiğinde yağdırmayacağına bahse girmiştir. Böylece itaat etmeyen ejderhaların cezalandırıldıklarını görmekteyiz. Bu öykü ünlü 'Batı'ya Yolculuk' (xi-you-ji) romanından anlatılmıştır.