Tarihsel Figürler: Yelü Chucai "Moğol İmparatorlarının Konfüçyüsçü Baş Danışmanı"

Yelü Chucai, Moğol İmparatorlarının Konfüçyüsçü Başdanışmanı (Resimleyen: SM Yang / Epoch Times)

Yelü Chucai (1190-1244), Liao (Khitan) Hanedanlığının soyundan olan bir kraliyet ailesinde doğdu ve Çin’de o zamanki Jin Hanedanlığının başkenti şimdiki Pekin’de, Konfüçyüsçü bir bilgin olarak büyüdü.

Yelü Chucai, Cengiz Han’ın (Genghis Khan) ordusu Pekin’i aldıktan sonra ünlü bir keşişten Budizm eğitimi aldı. Cengiz Han onun üstün yeteneğini duyduktan sonra, danışmanlık görevi teklif edildi. Yelü Chucai, Jin Hanedanlığının geniş çaptaki yozlaşmışlığı nedeniyle derin bir hayal kırıklığına uğramıştı ve bu yüzden Cengiz Han’a hizmet etmeye karar verdi.

Cengiz Han, Yelü Chucai’ye çok güveniyordu ve üstün yetenekli okçu ustaları ona gıpta ediyorlardı. Okçu, Cengiz Han’a sordu, “Biz sahada birçok savaşta mücadele ediyoruz. Nasıl Yelü Chucai gibi bilginler bizim savaşlarımıza katılabilirler?” Yelü Chucai bunu “Okları yapmak için ustalara ihtiyacımız var. Bir ulusu yönetmek için İmparatora ulusa hükmetmesi için destek olacak bir ‘devlet adamına’ ihtiyacımız var mı?” diye cevapladı. Cengiz Han, Yelü Chucai’nin dediklerini onayladı ve ona bundan sonra daha fazla güç verdi. Yelü Chucai, Cengiz Han için daha sonraları Yuan Hanedanlığının da benimsediği birçok önemli düzenlemeler kurdu. Cengiz Han bir keresinde oğullarına, “Yelü Chucai Cennetten bir hediyedir. Ona tüm ulusal ilişkilerde güvenebilirsiniz.” dedi. Takdir ve güven benzersizdir.

Moğol ordusu tarafından bir şehir alındığında, generalleri genellikle altın, gümüş külçeleri ve mücevherleri gasp etmek ile meşgul olurlardı. Bunların aksine, Yelü Chucai birçok Çin ecza kitabını ve kültürel eserleri topladı. Güney Çin’e ilerledikten sonra, Moğol birlikleri salgın hastalıklarla vuruldular. On binlerce insanı Yelü Chucai’nin koruduğu Çin eczasını kullanmak kurtardı.

O, başkent Pekin’i yönetirken, bazı üst düzey yetkililerin çocuklarının birlik olup insanları soyduğunu, hatta öldürdüğünü fark etti. Yelü Chucai güçlü yetkililerden korkmuyordu ne de rüşvet alıyordu ve bunun gibi düzinelerce suçluyu halka açık olarak infaz ettirdi. Öylesine asil bir insandı ki, ölümünden sonra, onu birisi yolsuzlukla suçlamaya kalktığında, Yelü Chucai’nin varlıkları araştırıldığında şiir, resim ve eski yazıtlardan başka bir şey bulunamadı.

Moğol ordusunun herhangi bir direnişe karşı kıyım politikası vardı. Eğer bir şehre saldırdıklarında direnişle karşılaşırlarsa, şehir ele geçirilir geçirilmez kadınlar ve çocuklar dâhil olmak üzere herkes öldürülürdü. Böyle bir uygulama şehirleri kuşatma altında olan insanlardan gelen çok daha fazla nefret ve direnişe neden oldu. Bir defasında bir Moğol generali başkente saldırmak üzere birliğine liderlik ediyordu ve hızını kesen güçlü bir direnişle karşılaştı. Birçok askeri öldü veya sayısız savaşta çok kötü şekilde yaralandı. General çok sinirliydi ve şöyle dedi, “Başkenti alır almaz, bu kahrolası kaledeki herkesi öldüreceğim.” Generalin planını öğrendikten sonra Yelü Chucai, İmparatora ricada bulundu ve, “Biz toprak ve insan ele geçirmek için savaşıyoruz. Eğer herkesi öldürürsek, kimse ona bakmayacağı için toprağın hiçbir değeri kalmayacak. Öyleyse neden savaşıyoruz?” İmparator, Yelü Chucai’ye hak verdi ve düşmanın Kralı dışında hiç kimsenin öldürülmemesini emretti. Yaklaşık olarak şehirdeki 1,5 milyon sivil halk Yelü Chucai’nin önerisi sayesinde kurtuldu. Chucai, İmparator ve yetkilileri etkilemeye devam etti ve sonuç olarak, kıyımlar gittikçe azaldı ve Moğol İmparatorluğu daha az sayıda direnişle genişledi.

Yuan Hanedanlığı, Çin tarihinin sadece en kısa süreli hanedanlığı değil, aynı zamanda Han Çinlilerinden olmayanlar tarafından hükmedilen az sayıdaki hanedanlıktan biriydi. Başvekil Yelü Chucai yaklaşık otuz yıl boyunca yaptığı işler için teşekkürler, Yuan hanedanlığı savaş kışkırtıcısı durumundan, barış ve refah içinde bir yer haline dönüştü ve Han Çin kültürü korundu. Yelü Chucai’nin büyük katkısı tarihçiler ve sıradan insanlar tarafından övülmektedir.