Eski Çin Edebiyatı: Tang Hanedanı Dönemindeki Şiirler

Çin klasik şiiri, zirve noktasına Tang hanedanı döneminde ulaşmıştır. Ekonominin refah içinde, toplumun istikrarlı olduğu bu dönemde kültür ve sanat konusunda da son derece büyük başarılar kaydedildi.

Tang dönemindeki şiirin gelişme süreci, şu dört aşamayı kapsıyor: Tang hanedanının ilk dönemi, zirveye ulaşma dönemi, orta dönemi ve son dönemi.

Tang hanedanının ilk döneminde (618-712), “dört üstat” olarak tanılan Wang Bo, Yang Jiong, Lu Zhaolin ve Luo Binwang, Çin şiirlerindeki düzenli oluşum için temel attılar ve Tang hanedanı dönemindeki şiirler de böylece kendi özelliklerini göstermeye başladı. Söz konusu şairlerin çabalarıyla, şiirlerin konuları imparatorluktaki lüks yaşamlardan sıradan halkın yaşamlarına kadar genişletildi, tarzı da naziklik ve zayıflıktan tazelik ve açıklığa dönüştü. Söz konusu dönemdeki en seçkin şairlerden biri olan Chen Zi’ang, şiirlerle gerçek yaşamı yansıtma yönündeki geleneğe yeniden dönülmesini savundu. Chen Zi’ang, yalın ve güçlü ifadeli şiirleriyle, Tang dönemindeki şiirin gelişmesi için öncülük etti.

12-762 yıllarını kapsayan dönemde, Tang hanedanı en parlak dönemini yaşarken, şiir de en gelişkin ve en başarılı düzeye yükseldi. Bu dönemdeki şiirlerin konuları çok zengin, tarzları da çok çeşitliydi. Kimi doğayı, kimi de kahramanlığı övüyordu. Şairler, romantik bir havada özgürce şiir yazarak, daha sonraki dönemlerdeki insanları çok etkileyen zirve noktasındaki “Tang Atmosferi”ni yarattılar.

Dönemin en tanınmış şairlerinin başında Li Bai, Du Fu, Wang Wei, Meng Haoran, Gao Shi ve Cen Sen gelir. Cen Sen, ücra bölgelerdeki yaşamı işleyen şiirleriyle ustalaşırken Gao Shi’nin şiirleri ise halkın acılarını yansıtıyordu. Tang hanedanının zirveye ulaştığı bu dönemdeki şiir çevresini gerçek şekilde temsil edebilen “Şiir Perisi” Li Bai ve “Şiir Dehası” Du Fu’ydu. Onların şiirleri, Çin’in daha sonraki dönemlerindeki şiirleri derin biçimde etkiledi.

Orta Tang dönemindeki (762-827) şairlerin başında Bai Juyi ve Li He gelir. Mizah şiirleri yazmaya yakın olan Bai Juyi, mizah yoluyla zamanın zulüm politikalarını eleştirir, savaşa karşı çıkar, soylu ailelere saldırırdı. Ayrıca Bai Juyi’nin şiirleri, daha anlaşılır, akıcı, canlı ve duygulandırıcı bir dil kullanıldığı için geniş bir okuyucu kitlesine sahipti.

827-859 yıllarını kapsayan Tang hanedanının son dönemindeki en başarılı iki şair de, Li Shangyin ve Du Mu’ydu. Du Mu’nun şiirlerinde, ferahlık ve soğukkanlılık bir arada bulunmakta, şairin siyaset yönündeki hırsı ve heyecanı sergilenmekteydi. Li Shangyin’in şiirleri de, mükemmel yapısı, güzel sözleri ve ağır tarzıyla, memurluk hayatında uğradığı haksızlıkları dile getiriyordu. Şiirlerinde zaman zaman üzüntü havasının hâkim olduğu görülüyordu.