Antik Çin Hikâyeleri: “Dâhi Şair” Li Bai

Çin’in Tang hanedanı dönemindeki en tanınmış şairlerden biri olan Li Bai (701-762), olağanüstü özgüveni, bağımsız karakteri ve romantik ruhuyla bilinir.

Un portrait du maître poète Li Bai. (image du domaine public)

Li Bai’nin memleketi bugünkü Çin’in Gansu eyaletindedir. Li Bai’nin ailesi ve doğum yeri ise şimdiye kadar sır olarak kalmış durumda. Yazdığı şiirlerden, zengin ve bilgili bir ailenin çocuğu olan Li Bai’nin küçük yaşından itibaren, çeşitli kitaplar okuduğunu ve kitap okuma dışında çok da iyi kılıç kullandığını öğreniyoruz. Li Bai, 20 yaşlarındayken, bilgi dağarcığını zenginleştirmek için çeşitli yerleri gezmeye başladı. Çok yer gezen ve çok şey gören Li Bai, olağanüstü zekâsıyla şiir konusunda büyük başarılara erişti. O dönemde kitap basım ve ulaşım koşulları çok geri olmasına rağmen, aydınlar arasında yapılan temas ve teatiler sayesinde Li Bai, genç yaşında bile ünlendi.

Bilgi edinip, sınavla memur olmak, eski Çinli aydınların ömür boyu süren çabasıdır. Genç Li Bai de, bu yolda başarılı olmak için dönemin başkenti Chang’an’a gitti. Li Bai, şöhreti ve başka ünlü isimlerin teklifiyle, 742 yılında saraya girerek Hanlin (üst düzeydeki bir memurluk görevi) olarak seçildi. Bu da, Li Bai’nin hayatındaki zirve dönemiydi.

Doğuştan gururlu olan ve zamanın memur sınıfındaki yolsuzluklardan son derece hoşnutsuzluk duyan Li Bai, imparator tarafından kullanılarak, siyaset konusundaki yeteneğini göstermek istiyordu. Ancak, imparator Li Bai’yi yalnızca bir şair olarak gördü. Saraydaki bazı yetkililerin Li Bai’ye iftira atmaları da imparatorun Li Bai’ye güvenmemesine yol açtı. Bu yüzden Li Bai, saraydan duyduğu hayal kırıklığıyla Chang’an’dan ayrılıp “gezerek, şiir ve içkilerden zevk alma” şeklindeki alışmış yaşamına yeniden dönmeye başladı.

Li Bai, ömrünün büyük bir bölümünü gezmekle geçirdi. Bu sıralarda Li Bai, doğa manzaralarını işleyen çok sayıda şiir kaleme aldı. Li Bai’nin eserlerinden “Shu bölgesine giden yol o kadar zor ki, göğe çıkmaktan bile daha zor”, “Sarı Nehir suyunun gökten geldiğini görmedin mi, o geri dönemez bir şekilde denize akıyor”, “Bin metre yüksekten düşen şelale, yerküreye düşen samanyoluna çağrıştırıyor” gibi beyitler, kuşaktan kuşağa aktarılıp günümüze kadar geldi ve günümüzde de çok sevilerek okunuyorlar. Li Bai’nin şiirlerinden 900’den fazlası ve 60’ı aşkın deneme bugüne kadar varlığını sürdürdü. Li Bai’nin şiirleri, müthiş hayal gücü ve görkemliğiyle okuyucuları büyülemeye devam ediyor. Li Bai, şiirleriyle sonraki insanları derinliğine etkilemesinden dolayı, “dâhi şair” olarak değerlendiriliyor.