Eski Çin Gelenekleri: Ocak Tanrısına Şükretme Efsanesi

İki bin yıldan fazla bir süredir Çin’de Ay Takvimi gereğince yılın son ayının 23. gününde Ocak Tanrısına şükretmek için ocağa tapınma geleneği vardır.

Çin efsanelerinde geçen tanrılardan biri olan Ocak Tanrısı, Gök Tanrısı tarafından dünyadaki her aileye gönderilen bir memurmuş. Ocak Tanrısı her yıl Gök Tanrısına rapor yazmalıymış. İnsanlar Ocak Tanrısı’ndan hem korkuyor, hem de ona saygı gösteriyorlarmış. Bu yüzden Ocak Tanrısına dalkavukluk etmek için insanların dünyasında her yıl “ocağa tapınma” geleneği oluşturulmuş. Ocağa tapınma hakkında çok sayıda enteresan efsane vardır.

Çok eskiden Zhang Sheng adlı bir zengin adam varmış. Onun karısı Ding Xiang çok güzel ve şefkatli bir kadınmış. Başlangıçta karı-koca birbirini çok seviyormuş ve günleri uyum içinde geçiyormuş.

Bir gün, dışarıda iş yapan Zhang Sheng, Hai Tang adlı bir kadın görmüş ve ona hemen âşık olmuş. Hai Tang da Zhang Sheng’in çok zengin anlayınca adama dalkavukluk yapmış, yılışmış. Kısa süre sonra Zhang Sheng, Hai Tang’ı ikinci karısı olarak evine almış. Hai Tang, Ding Xiang’ın kendisinden güzel, ayrıca resmi eş olmasını kıskanarak Zhang Sheng’i Ding Xiang’den boşanmaya ve evden kovmaya zorlamış.

O günden sonra Zhang Sheng ve Hai Tang gün boyunca, sabahtan akşama kadar yiyip içmeye, eğlenmeye başlamışlar. İki yıl dolmadan adam serveti tüketmiş. Hai Tang, fakirleştiğini görünce Zhang Sheng’den ayrılarak başka bir adamla evlenmiş. Yalnız kalmış olan ve hiçbir iş yapmayı bilmeyen Zhang Sheng sokak sokak dolaşarak dileniyormuş. Karlı bir günde hem aç, hem de soğukta kalmış olan Zhang Sheng zengin bir ailenin kapısı önünde bayılmış. Bu ailenin kadın hizmetçisi bir dilencinin baygın olarak yerde yattığını ev sahibi bayana bildirerek dilenciyi mutfağa taşımış. Biraz sonra ev sahibi bayan gelmiş. Zhang Sheng çok şaşmış. Bu bayan iki yıl önce boşadığı Ding Xiang imiş. Bundan çok utanan Zhang Sheng sığınacak bir yer bulmak istemiş, hiçbir yer bulamayınca aklına bir şey gelmiş ve hemen kendisini ocağa atmış. Mutfağa gelen Ding Xiang dilenciyi göremeyince çok merak etmiş. Ocağın ağzına bir şey tıkandığını görmüş ve baktığında bunun Zhang Sheng olduğunu fark etmiş. Zhang Sheng ocakta yanarak ölmüş. Ding Xiang ölen adamın eski kocası olduğunu öğrenince çok üzülmüş ve o da kısa sure sonra üzüntüden ölmüş. Gök Tanrısı bu olayı öğrendikten sonra hatasını anladığı, itiraf etmeye cesaret edebildiği için Zhang Sheng’i Ocak Tanrısı olarak atamış. Sonra, insanlar Ding Xiang’ın heykeline Ocak Kraliçesi olarak Zhang Sheng’in heykeliyle birlikte mutfaklarında tapınmaya başlamışlar.

Çok eskiden insanlar, Ocak Tanrısının Gök Tanrısı önünde kendilerine övgü dolu sözler söylemesi için ocak şekeriyle ocağa şükrediyorlarmış. Hem yapışkan hem de tatlı olan ocak şekeri arpa filizinden yapılıyormuş. Ocak şekeri çok tatlı olmamasına rağmen çiğnendikçe insanın dişlerini birbirine yapıştırıyormuş. İnsanların Ocak şekeriyle ocağa şükretmelerinin amacı, Ocak Tanrısının ocak şekerini yemesinden sonra ağzını şapırdatarak “tatlı yiyen tatlı konuşsun” demesi ve kötü söz söylememesidir. Bu tabii ki enteresan olduğu kadar, komik de bir istek.