Çin Deyimleri ve Hikâyeleri: Kişi Elleri ve Ayakları İle Ne Yapacağını Bilemez

“Kişi elleri ve ayakları ile ne yapacağını bilemez” deyimi, aynı zamanda “ne yapacağını bilmez” veya “şaşırmış bir durumda” olarak da tercüme edilebilir. Kelimenin tam anlamıyla, bu ifade, kişi ellerini ve ayaklarını nereye koyacağını bilmez anlamına gelir.

Bu deyim aslen, Savaşan Devletler döneminde (M.Ö.476–221) Çinli filozof Kongzi’ye (Konfüçyüs olarak da bilinir) ait fikirlerin toplandığı Konfüçyüs’ün Seçme Eserleri’nin 13. Bölümünden gelmektedir.

İlkbahar ve Sonbahar döneminin başında Wei Devleti çok güçlendi. M.Ö.493 yılında Kral Ling öldükten sonra, onun torunu kral oldu ve Kral Chu olarak adlandırıldı. Fakat Kral Chu’nun babası, oğlundan dolayı tahttan indirildi ve Song Devletine sürgün edildi.

Kral Chun’un babası Kuai Kui tahta geri dönmek için kendi oğlu ile savaşmaya başladı. Baba ve oğul arasındaki çatışma Wei Devletini zayıflattı ve devlete kötü bir isim ve itibar kazandırdı. O dönemde, Kral Chu kendisine yardım etmesi için Kongzi’yi davet etti ama Kongzi bu teklifi reddetti.

Wei Devleti için çalışan Kongzi’nin öğrencisi Zi Lu, hükümeti yönetmeye yardım ederken ilk olarak düşünmesi gereken şeyin ne olduğunu Kongzi’ye sordu.

Kongzi, yapılması gereken şeyin isimleri düzeltmek olduğu cevabını verdi ve Zi Lu’ya şunları öğretti, “Eğer isimler doğru bir şekilde kurulmazsa, talimatlar kabul edilemez. Eğer talimatlar kabul edilemezse, yapmak istenilen işler başarılamaz. Eğer işler başarılamazsa, görgü kuralları ve kanunlar geliştirilemez. Eğer görgü kuralları ve kanunlar geliştirilemezse, cezalar adaletli bir şekilde uygulanamaz. Eğer cezalar adaletli bir şekilde uygulanamazsa, insanlar kolayca hatalar yapar ve onlar elleri veya ayaklarını nasıl hareket edeceğini bilemeyecektir. Bu yüzden, doğru olarak kurulan isim ile bir efendi emir verebilir ve ona göre eylemler gerçekleştirebilir. Bu durumda, bir efendinin söylediği laf ciddiye alınır.”

Kral Houzhuang ismini alan Kuai Kui M.Ö. 478 yılında tahtı ele geçirmeyi başardı. Fakat üç yıl sonra öldürüldü ve Kral Chu tekrar Wei Devletinin kralı oldu.

“Kişi elleri ve ayakları ile ne yapacağını bilemez” deyimi Kongzhi’nin öğrencisine öğretisinden gelmektedir. Bugün, bu deyim birinin panik bir durumda çözüm bulamadığı veya tamamen ne yapacağını bilmediği hali tanımlamak için kullanılır.

Not:

1. Konfüçyüs’ün Seçme Eserleri’ adındaki kitap aynı zamanda Lunyu olarak bilinir. Bu kitabın, Savaşan Devletler döneminde (M.Ö.476-221) Konfüçyüs’ün öğrencileri tarafından kaleme alındığı söylenir.

2. Kongzi, M.Ö.551-479 tarihleri arasında yaşadı. O, İlkbahar ve Sonbahar döneminin (M.Ö. 770-476) en ünlü öğretmen ve filozoflarından biridir. Onun öğretileri ana olarak ahlak, adalet, içtenlik ve sosyal ilişkiler üzerinedir.

Çince metin: http://www.zhengjian.org/node/67078