Çin Deyimleri ve Hikâyeleri: Ölüyü Canlandırmak

起死回生 (qǐ sǐ huí shēng) Çin deyiminin kelime kelime tercümesi “ölümden döndürmek” anlamına gelir.

Bu deyim, ölmek üzere olan bir prensin hayatını kurtaran efsanevi doktor Bian Que¹ (yaklaşık M.Ö.401-310 yılları arasında yaşamıştır) hakkındaki bir hikayeden gelmektedir. Bu olay, Sima Qian (M.Ö.135-86) tarafından yazılan “Büyük Tarih Kayıtları²” kitabında yer almaktadır.

Hikâyeye göre, Savaşan Devletler döneminde (M.Ö.475-221) Çin’in ortasında bulunan Gui³ adında bir devlet vardı. Oradaki bir prens aniden ağır bir şekilde hastalanmış ve Gui kralı genç oğlunu kurtarması için doktorlar çağırmış. Birçok doktor tedavi etmeyi denemiş ama hiç biri başarılı olamamış ve prensi ölmek üzere gördüğünde dolayı kral ağlamış.

Tam o sırada, tedavileri için otlar toplamak için farklı ülkelere seyahat eden ünlü Çinli doktor Bian Que, tam o sırada Gui devletinden geçiyormuş ve sokaklarda ağlayan insanları görünce çok şaşırmış.

Onların niçin üzüldüğünü sormuş ve herkes ona prensin ölmek üzere olduğunu söylemiş. Bian Que, genç prensin durumu hakkında bilgi almak için saraya girmiş. Prensi kontrol ederken, bacaklarının iç kısmının hala sıcak olduğunu ve prens ölmediğini sadece baygınlığa benzer bir durumda olduğunu fark etmiş.

O, prensi tedavi etmek için kraldan izin istemiş. Kral şüpheyle yaklaşsa da başka seçeneği olmadığından Bian Que’ye izin vermiş.

Bian Que, ince gümüş iğnesini çıkarmış ve prense akupunktur tedavisi uygulamış. Prens hemen tepki vermiş ve gözlerini açmış. Kral ilk önce şaşırmış, ardından da şükranla dolmuş.

Bian Que, tedaviye devam etmiş ve prensin vücuduna sıcak bitkisel kompresler uygulamış. Kısa bir süre sonra, prens kalkıp oturabilirmiş.

Bian Que, 20 gün boyunca, her gün prense şifalı otlardan bir doz vermiş ve 20 günlük tedavi bittikten sonra, prens tamamen iyileşmiş. Bian Que, ondan sonra başka bir ülkeye gitmek için oradan ayrılmış.

Bian Que’nin prensi canlandırdığı ve ölümden döndürdüğü haberi hızla yayılmış. Bu konudaki yorumları işiten Bian Que demiş ki, “Benim ölüyü hayata döndürmem mümkün değil. O gerçekten ölmemişti, o yüzden prensin hayatını kurtarabildim.”

İnsanlar daha sonra bu deyimi, bir doktorun mükemmel becerilerini tanımlamak veya övmek için kullandılar.

Not:

1. Bian Que: Çin tarihinin erken döneminde yaşamış en büyük doktorlardan biridir. Efsaneye göre, onun öğretmeni bir ermişti ve bu yüzden, Bian Que, x-ray benzeri yeteneği ile mükemmel teşhislerde bulunabiliyormuş. Ayrıca nabız teşhisi ve akupunktur tedavisini de kullanmıştır. O, insanlığına Çin tıbbı ile ilgili değerli bir yapıt olan “Bian Que İç Klasiği” adlı kitabı bıraktı.

2. “Büyük Tarih Kayıtları” (史記, Shǐjì): Yaklaşık M.Ö.2,600 yılından M.Ö.86 yılına kadar ki süreci içine alan 130 ciltlik bir kitaptır. “Bian Que ve Cang Dükü Biyografileri” bu tarihi kitabın 105. Cildinde yer almaktadır.

3. 虢devletinin adının doğru telaffuzu Gui’dir, Guo değildir.