Çin Deyimleri ve Hikâyeleri: “Ağacın Altında Tavşan Bekleyip Durmak”

Çince 守株待兔 (shǒu zhū dài tù) deyimi “ağacın altında tavşan bekleyip durmak” anlamına gelmektedir. Bu deyim, bir işi yapmak yerine en olası bir düşeş için aptalca bekleyen ya da arkada oturup başkalarının çabalarından kar elde etmeyi bekleyen birini tanımlamak için kullanılır.

Bu deyim, Çin’de erken kanunlara uyan filozoflardan Han Fei (yaklaşık M.Ö. 280-233) tarafından yazılan “Han Feizi”¹ (韓非子) adlı kitaptaki bir hikâyeden gelmektedir.

İlkbahar ve Sonbahar dönemindeki (M.Ö.770-476) Song devletinde, tarlasında bir ağaç olan bir çiftçi varmış. O, çalışmaktan yorgun düştüğünde, hep bu ağacın altında dinleniyormuş.

Bir gün, çiftçi tarlada çalışırken, panik içindeki bir tavşan birden koşarak yanından geçmiş ve körü körüne ağaca çarpıp ölmüş. Çiftçi mutlu bir şekilde tavşanı almış ve eve götürüp lezzetli bir yemek yapmış.

O günden itibaren, çiftçi pulluğunu bırakmış ve tarla işleriyle uğraşmaktan vazgeçmiş. O her gün ağacın dibinde başka bir tavşanın gelmesini beklemeye başlamış. Fakat öyle bir şey bir daha olmamış ve çiftçi alay konusu haline gelmiş, çünkü sonunda eline hiçbir şey geçmemiş ve tarlası da ekinsiz kalmış.

Çince “Ağacın altında tavşan bekleyip durmak” deyimi, İngilizce “Bir şeyin kucağına düşmesin beklemek” ifadesine benziyor. Bu deyim, kişinin şans veya isteğe dayanıp, çaba sarf etmeden kazanmak istemesi anlamına gelir.

Not:

1. “Han Feizi” kitabı Han Fei’nin ayrıntılı siyasi felsefesini içere 55 bölümden oluşmaktadır. Kitap, o dönemdeki Çin hakkında bolluk hikâyelerini içerdiği için değerlidir.