Çin Deyimleri ve Hikâyeleri: Aşırı Sevinç Üzüntü Doğurur

Çince “樂極生悲” (lè jí shēng bēi) deyiminin tercümesi kelime kelime “aşırı sevinç üzüntü doğurur” anlamına gelmektedir. Bu deyim, ilk olarak Sima Qian (M.Ö.135-221 civarında) tarafından yazılan Shǐ Jì (史記) “”Büyük Tarih Kayıtları” kitabındaki Huaji biyografilerinde görülmektedir ve aşağıdaki hikâyeye dayanmaktadır.

Savaşan Devletler döneminde (M.Ö. 475-221), devletler arasında kısa bir süre barış sağlanmış.

Qi devletinin kralı şarap içip bütün gece eğlenceye dalmaya başlamış. Ertesi gün, genellikle çok sarhoş olmasından dolayı devlet işlerine dikkat etmiyormuş.

Tüm bakanlar oldukça endişeli olmalarına rağmen, kralı şarabı bırakması yönünde ikna etmek için fazla bir şey de yapamazlarmış.

Diğer devletler bunu Qi devletine saldırmak için bir fırsat görmüşler. M.Ö.349 yılında, ilk önce Chu devleti Qi’ye saldırmış. Qi kralı çok şaşırmış ve komşusu Zhao kralından yardım istemek için hemen diplomat Chunyu Kun’u göndermiş.

Chunyu, olağanüstü bir politikacı ve diplomatmış. O, kısa boylu ve yakışıklı olmamasına rağmen, yeteneği ve Tao bilgisine sahip olmasından dolayı herkesin büyük saygı duyduğu bir kişiymiş. O, birçok değerli hediye ile beraber Zhao’ya gitmek üzere yola koyulmuş.

Zhao kralı, Chunyu’yu çok sıcak bir şekilde karşılanmış ve ona dürüst bir misafir olarak davranmış. Chunyu devletlerin durumu hakkında bir yorum yapmış, Qi ve Zhao’nun bir ittifak kurmasının avantajları ile ilgili görüşünü de iletmiş. O, Qi devletine yardım amacıyla 100,000 asker göndermesi için Zhao kralını ikna etmiş.

Haber çok hızlı bir şekilde yayılmış. Qi’nin Zhao’dan 100,000 askeri desteği alacağını duyan, Chu devletinin kralı kendi ordusuna geri çekilmesini emretmiş.

Artık, Qi kralı rahatlamış ve Chunyu’nun başarısından çok memnun kalmış. Kral, Chunyu’ya takdirini göstermek için sarayda bir ziyafet düzenlemiş. Bakanlar ve üst düzeydeki yetkililerin hepsi bu ziyafete davet edilmiş.

Kral ziyafet sırasında Chunyu’ya, “Sarhoş olana kadar ne kadar şarap içebilirsiniz?” diye sormuş.

Chunyu, “Duruma göre değişir. Bir litre içtikten sonra da sarhoş olabilirim ve on litre içtikten sonra da sarhoş olabilirim.” diye cevaplamış.

Kral bu cevap karşısında şaşırmış ve “Garip! Bir litre sonra sarhoş olabilir durumda, kalan dokuz litreyi nasıl bitirebilirsin ki?” diye haykırmış.

Chunyu şöyle yanıtlamış, “Eğer etrafta bakanlar ve izleyen korumaların eşliğinde Majesteleri ile içersem, çok korktuğumdan sadece bir litre şarap içtikten sonra sarhoş olabilirim. Ama eğer köylülerle bir hasadı kutlamak için içersem, kendimi çok mutlu hissedeceğimden sarhoş olmadan önce sekiz litre şarap içmem mümkün olabilirim.

Eğer Majesteleri sizinle yalnız şarabın tadını çıkarmamı isterseniz, bundan büyük onur duyacağımdan on litre şarap içtikten sonra bile sarhoş olmayabilirim. Bu nedenle, atalarımızın iyi tavsiyelerini dinlememiz gerekir ve değerini kaybeden bir şeyi fazla yapmamalıyız.”

“İnsan fazla içip sarhoş olduğu zaman bilincini de kaybeder. Sevinç bir kez yükseldiğinde, o zaman ardından üzüntü gelir. Aşırı sevinç üzüntü doğurur. Bu evrensel kuraldır.”

Chunyu’nun cevabını duyan, bakanların hepsi başlarını sallayarak söylediklerini kabul etmişler ve kralın içten bir tavsiye aldığının farkına varmışlar. Kendi çılgınlığını anlayan kralın söyleyecek başka bir şeyi kalmamış.

O günden itibaren, kral içkiyi bırakmış ve devlet işlerini daha dikkatli olarak ele almaya başlamış.

Not:

1. “Büyük Tarih Kayıtları”, yaklaşık M.Ö.2,600 yılından M.Ö.86 yılına kadar ki süreci içeren ve 130 ciltten oluşan bir kitaptır. “Bian Que ve Cang Dükü Biyografileri” bu tarihi kitabın 105. Cildinde yer almaktadır.