Geleneksel Çin ilaçları, geleneksel Çin tıbbının hastalığı önlemek, tedavi ve muayene etmek için kullandığı ilaçlardır. İlâçların kaynağı, doğadan işlenerek elde edilen maddelerdir. Aralarında bitkisel, hayvansal, madensel, kimyasal ve biyolojik maddeler bulunur. Geleneksel Çin ilaçlarının bulunuşu ve kullanılışı Çin’de binlerce yıllık geçmişe sahiptir. Geleneksel Çin İlaçları terimi ise bir isim olarak geç ortaya konuldu. Sadece Batı tıbbının Çin’e girmesinden sonra iki tıp arasındaki değişikliklerin tarif edilmesi amacıyla geleneksel Çin ilaçları da bir kelime olarak saptandı.
Hazırlanacak ilaçta kullanılacak malzemeler tartılırken |
Bitkisel ilaç maddesi toplanması, geleneksel Çin ilaçlarının üretilmesinde çok önemli bir halkadır. Çinli eczacılar, değişik ilaçların hammaddesinin değişik mevsimlerde toplanması gerektiğini vurgulamaktadırlar. Bitkisel ilaçların üretildikleri değişik aşamalarda içerdikleri unsurlar ve miktarlar farklı olduğu için, ilaçların tedavi sonucu ve yan etkileri de aynı değildir. Dolayısıyla, bitkisel ilaçların zamanında toplanması, ilacın tedavi veriminin ve yan etkilerinin azalmasını sağlayabilir. Genellikle bitkiler, dalları ve yapraklarının bol olduğu ve çiçeklerinin ilk açtığı zamanda toplanıyor. Çiçekli ilaç maddesi ise, çiçekleri açmadan önce toplanmalıdır. Meyvesi ve tohumu ilaç olarak kullanılan bitkisel hammaddeler, genellikle meyvenin olgunlaşmasından sonra toplanıyor. Bitkinin kök ve gövdesinin kullanıldığı ilaç maddesi, genellikle sonbaharın sonunda veya ilkbaharda toplanıyor. Kök ve ağaç kabuğunun ilaç maddesi, genellikle bahar ve sonbahar mevsimlerinde toplanıyor. İlaç hammaddesi olarak kullanılan hayvanlar ise, büyüdüğü ve yaşadığı mevsimlere göre avlanarak toplanıyorlar. Madensel ilaç maddesinin toplama zamanıyla ilgili belirgin bir talimat yoktur.
Suda pişirme yöntemi ile hazırlanmış geleneksel Çin ilacı |
Toplanan hammadde işlendikten sonra kullanılır. İşleme yöntemleri şudur: Seçmek, dilimlemek, haşlamak, kurutmak, buharda pişirmek, suda pişirmek, mayalaştırmak, filizlendirmek, arındırmak ve damıtmak. İşlenmiş ilaç hammaddesi eczanelerden ve ilaç fabrikalarından sağlanabilir. İşlenmiş değişik ilaç maddelerinin saklanması için, özelliklerine göre güneş altında, gölge altında, kurutucu cihazda ve kireçte kurutma gibi yöntemler kullanılır. Bazı ilaç maddelerinin çürüme, buharlaşma, nemli havada bozulma, erime, böcekler tarafından yenme ve yağını kaybetme nedenleriyle etkilerini kaybetmelerini önlemek için, ışık ve hava geçirmez şekilde paketlemek ve kimyasal ilaçlarla tütsülemek gibi yöntemler kullanılmalıdır. İlâçların güvenliğini ve etkililiğini sağlamak için, ilaç hammaddesinin, kullanılmadan önce gerçek olup olmadıkları iyice kontrol edilmeli.
* * *
Clearharmony'de yayınlanan tüm makaleleri kopyalayabilir ya da çıktı alabilirsiniz, fakat lütfen kaynak belirtiniz.