Eski Çin Gelenekleri: Çay Kültürünün Oluşması Ve Gelişmesi (2)

Birçok tarihi kitapta çayın M.Ö.2737 ile M.Ö.2697 yılları arasında keşfedildiği yazılıdır. Doğu Han hanedanındaki ünlü tıp uzmanı Hua Tuo, “Shi Jing” adlı kitabında çayın tıbbi değerinden söz eder. Üç Krallık Dönemine ait Guang Ya adlı tarihi kitapta, sıkıştırılarak börek haline getirilen ve "börek çayı" adı verilen bir çeşit çayın yapımı ve içilme tarzı anlatılır. Zamanla çay diğer bilimlere sızdı ve çay kültürü ortaya çıktı.

Çin'in feodal imparatorluklar tarihinde bilginler arasında çay içmenin moda olmasıyla çayla ilgili şiirler de giderek arttı. Çay, bir çeşit besin olmakla kalmayıp, aynı zamanda kültür çevresine de girdi ve ruhani bir işlev kazandı.

Ünlü yazar Lu Yu'nun 780 yılında yazdığı Çayın Kuralları adlı kitap, Tang hanedanında çay kültürünün oluşmasının simgesi oldu. Kitapta çayın doğal ve insani özellikleri özetlendi, çay içme sanatı tartışıldı, Konfüçyüsçülük, Taoizm ve Budizm'den oluşan 3 dini çayla ilişkilendirdi ve çay protokolü oluşturuldu. Lu Yu'dan sonra çok sayıda çay temalı kitap ve şiir yazıldı. Tang hanedanında çay kültürünün oluşması, Chan dininin ortaya çıkmasıyla bağlantılıydı. Çay, insanın yoğunlaşmasını sağladığı ve tazelediği için, tapınaklarda çaya düşkünlük gösterilmeye, etraflarında çay bitkileri yetiştirilmeye ve çay odası gibi özel mekânlar kurulmaya başlandı. Tang hanedanı döneminde oluşan çay protokolünün saraya, tapınaklara ve bilginlere özgü olmak üzere üç çeşidi vardı.

Song (960-1279) hanedanı döneminde çaycılık daha da gelişti. Bilginler arasında profesyonel çay tatma toplulukları ortaya çıktı. Budistlerin katıldığı "Bin Kişilik Topluluk" bunun bir örneğidir. Song hanedanının kurucusu ve çay tutkunu olan imparator Taizu, sarayda çay işlerinden sorumlu bir idare oluşturdu, saraydaki çaylar derecelendirilmeye başlandı. Çay, artık imparatorun vezirlerin gönlünü almasının ve akrabalarına ilgi göstermesinin önemli bir aracı oldu. Song hanedanı döneminde çay yabancı elçilere armağan olarak da verilmeye başlandı. Toplumun alt tabanında ise çay kültürü daha da canlıydı. Yeni eve taşınan bir kişiye, komşuları çay hediye eder; misafir gelince ona çay ikram edilir; nişan ve düğün törenleri ile gelin odasında mutlaka çay içilirdi. Sıradan vatandaşlar en kaliteli çaya sahip olduklarını kanıtlamak için yarışma düzenlerdi.

Ming ve Qing hanedanlarında çay çeşitleri daha da çoğaldı, değişik çay içme tarzları ortaya çıktı. Değişik çay takımları tasarlandı. Bugün, Ming hanedanından kalma çok sayıda çay konulu yazı ve resim bulunuyor. Qing hanedanına gelince çay ihracatı bir sektör haline geldi, bu sektörde çalışanların sayısı da hayli fazla oldu.