Eski Çin Gelenekleri: Çay Dâhisi Lu Yu (10)

Çin çayından söz edilirken, bir kişiden de mutlaka bahsedilmeli. Daha önceki yazılarımızda da anlattığımız Lu Yu isimli bu kişi, Çin tarihinde "Çay Dâhisi" olarak adlandırılır.

Tang hanedanının Xuanzong ve Dezong dönemleri arasında, yaklaşık 733 ile 804 yılları arasında Hubei eyaletinde doğan Lu Yu, hüzünlü bir çocukluk dönemi geçirmiş. Doğar doğmaz anne-babası tarafından nehir kenarına bırakılarak terk edilmiş. Lu Yu, bir Budist rahip tarafından tapınağa götürülmüş. O zaman tapınaklarda çay yaygın olduğu için, Lu Yu kaldığı tapınakta okuma yazmanın yanı sıra, çay demlemeyi de öğrenmiş.

Yakışıklı olmayan ve kekeme olan Lu Yu, bir gün Yi Jing adlı ünlü bir kitabı okurken içindeki iki cümlenin kendi özgeçmişine çok benzediğini fark etmiş ve bu iki cümleden birer karakteri seçip kendi soyadı ve ismi olarak kullanmaya başlamış. Böylece bugün bildiğimiz Lu Yu adı ortaya çıkmış.

Lu Yu, tapınakta acılar çekmiş ve zorluklara dayanamayınca tapınaktan kaçmış. Tapınaktan ayrılan Lu Yu geleneksel bir opera topluluğunda rol almış. 13 yaşına gelen Lu Yu, bir yerel yöneticinin beğenisini kazandığı için, hediye olarak kitaplar almış ve sonra eğitim almaya gönderilmiş. 19 yaşında öğrenimi bitiren Lu Yu, bir şair dostuyla geziye çıkar, çay içip şiir hakkında konuşurmuş. Lu Yu, edebi yeteneği sayesinde çok sayıda önemli kişiyle dost olmuş.

Lu Yu'nün adı imparatorluk sarayında da öğrenilince prense eşlik etmeye davet edilmiş, sonra yüksek rütbeli bir görev verilmiş. Ama bürokrat olmak istemeyen Lu Yu sarayın teklifi reddetmiş, çünkü tüm ilgisi çaydaymış.

Lu Yu, 21 yaşındayken, çay türlerini ve özelliklerini araştırmak için, memleketinden ayrılıp, ülkedeki tüm ünlü çayları tatmış. Yamaçları tırmanarak, çay yaprakları toplayıp çay yaparmış. Sonunda araştırmalarla elde ettiği malzemeleri Zhejiang eyaletinin bir ilçesine saklayan Lu Yu, bütün emeğini kitap yazmaya adamış. Çin'de, ayrıca dünyadaki ilk çay konulu kitap böylece yazıldı. Cha Jing adlı kitabı, çayla ilgili bilimsel bilgileri ve pratik tecrübelerini sistematik şekilde özetlemektedir. 3 ciltten oluşan kitabın 10 bölümü vardır: 1. Çayın kaynağı; 2. Çay toplama aletleri; 3. Çay toplama mevsimi; 4. Çay yapımı ve aletleri; 5. Çayı demleme yöntemi; 6. Çay içme kuralı; 7. Çayla ilgili hikâyeler; 8. Çayın üretim yerleri; 9. Çayın özeti; 10. Çay fotoğrafları:

Cha Jing yazılır yazılmaz büyük rağbet gördü. Bundan sonraki kitapların hepsi Cha Jing temelinde yazıldı.

Lu Yu'nun araştırmaları, insanların yaşamına büyük katkı yaptığı için, öldükten kısa süre sonra Çay Dâhisi olarak adlandırıldı. Bugün Hubei eyaletinin Tianmen ilçesinde hala bir Lu Yu Tapınağı bulunaktadır.