Çin Deyimleri ve Hikâyeleri: Mükemmel Adil ve Tarafsız Olmak

Jin kralı, imparatorluktaki önemli pozisyonlar için Qi Huangyang’dan kişi tavsiye etmesini istedi. Qi’nin insanları tavsiye ederken ki tarafsızlığı Jin kralını oldukça şaşırttı. (Resimleyen: Catherine Chang / Epoch Times)

İlkbahar ve Sonbahar döneminde (M.Ö.770–476), Jin devletinde, Qi Huangyang adında bir subay yaşadı. O, dürüst ve özverili olması ile biliniyordu.

Bir gün, Jin kralı Qi’yi saraya çağırdı ve Nanyang İlçesi sulh yargıcı olmaya kimin uygun olduğunu sordu. Qi hiç tereddüt etmeden, “Xie Hu, kesinlikle bu pozisyonda mükemmel bir çıkarır.” dedi.

Qi’nin tavsiyesini duyan Jin kralı, Xie’nin babası Qi’nin babasını öldürdüğü için bu tavsiyeye çok şaşırdı. Jin kralı bunun üzerine: “Sen sadece Xie Hu mu dedin? O senin düşmanın değil mi? Nasıl sadece onu tavsiye edersin?” diye sordu.

Qi kendinden emin bir şekilde, “Doğru. Siz bana yalnızca ilçe için en uygun sulh yargıcı kim olur diye sordunuz, Xie Hu’nun benim düşmanım olup olmadığını sormadınız.” cevabını verdi.

Jin kralı, Qi’nin cevabından etkilendi ve ona daha da fazla güvendi. Xie, Nanyang İlçesi sulh yargıcı olarak atandı. Tahmin edildiği gibi, Xie orada insanların lehine çok iyi şeyler yaptı ve büyük övgü topladı.

Bir sure sonra, saraya yeni bir yargıç gerekti. Bunun üzerine Jin kralı bir kez daha Qi’ye bu pozisyon için en uygun kişinin kim olacağını sordu. Qi doğrudan cevap verdi: “Qi Wu, kesinlikle iyi bir yargıcın niteliklerine sahip.”

Qi’nin önerisi karşısında bir kez daha şaşıran Jin kralı merakla sordu: “Qi Wu senin oğlun değil mi? Nasıl olurda oğlunu tavsiye edersin? Başkalarının dedikodu yapmasından korkmuyor musun?”

Qi gülümseyerek, “Bana saray için nitelikli bir yargıcın kim olduğunu sordunuz, Qi Wu’nun oğlum olup olmadığını sormadınız.” diye cevap verdi. Dolayısıyla, Qi Wu’yu yargıç olarak atandı. O, çok iyi bir yargıç olduğunu kanıtladı ve insanların büyük saygısını kazandı.

Konfüçyüs, Qi’nin her iki tavsiyesini de duydu ve Qi’yi oldukça överek, “Bir iş için bir kişiyi tavsiye ettiği zaman Qi, ister onun düşmanı ister oğlu olsun fark etmeksizin yalnızca o kişinin kalitesi ve yeteneğini kabul etti. Qi Huangyang, gerçekten mükemmel adil ve tarafsız bir insan.” dedi.

Yukarıdaki hikâye, “Lu Bu Chun Qiu”¹ klasik metninden gelmektedir. “Mükemmel adil ve tarafsız olmak” anlamına gelen Çince大公無私 (dà gōng wú sī) ifadesi, Konfüçyüs kökenli olup, daha sonra bir deyim haline gelmiştir. Bu deyim, adil kararlar verme noktasında kendi duygu ve çıkarlarına takılmayan mükemmel derecede tarafsız ve özverili bir kişiyi yâda eylemi tanımlamak için kullanılır.

Not:

1. “Lu Bu Chun Qiu”: Aynı zamanda “Lu’nun Yıllıkları” olarak da bilinen M.Ö.239 tarihinde Qin Hanedanlığı Başbakanı Lu Buwei tarafından derlenmiş ansiklopedik Çin klasik metinleridir. Yaklaşık 100,000 karakteri içerek 26 ciltten oluşur. Erken Çin düşünce ve medeniyetinin paha biçilmez bir özetidir.