Çin Deyimleri ve Hikâyeleri: Sonradan Gelenlerin Öncekilerin Önüne Geçmesi

“Devlet lideri Ji An saraya gitti ve devlet liderlerini yönetirken sonradan gelenlerin öncekilerinin önüne geçmemesi için imparatora, erken kesilen tahtaları önceden kullanıp yemeyi pişiren çiftçilerden öğrenmesi gerektiğini tavsiye etti.” (Resimleyen: Catherine Chang / Epoch Times)

Ji An, Batı Han döneminde (M.Ö.206 – M.S.23) İmparator Wu’nun saltanatı esnasında bir devlet lideriydi. O güçten korkmayan dürüst ve açık sözlü biriydi.

Bazen imparatora bile hatalarını doğrudan işaret ederdi. Ji An’ın hareket tarzından rahatsızlık duyan İmparator Wu onun rütbesini indirdi ve onu çok uzak bir bölgeye tayin etti.

Ji An orada mükemmel bir görev çıkardı ve bölgedeki her şeyi çok düzenli bir duruma getirdi. Fakat buna rağmen, epey yıl geçtikten sonra ancak tekrar saraya geri çağırıldı. Bu sefer ona daha yüksek bir pozisyon verildi.

Bir gün saraydaki bir toplantı sırasında, imparator halk için yardımsever ve hoşgörülü bir politika uygulayacağını duyurdu.

Ji An, “Majesteleri bu kadar paragöz ve hırslıyken yardımsever ve adil bir politika uygulamak için numara yaparak zahmete girmenize ne gerek var ki?” diye sordu.

Ji An’ın sorusunu duyunca, imparator çok rahatsız oldu ve toplantının sona erdiğini açıkladı.

Bir süre sonra, Ji An’ın altındaki iki lider hızlı bir şekilde yükseldi, çünkü onlar imparatoru nasıl mutlu edeceklerini biliyorlardı ve biri başbakan olurken, diğeri saraydaki danışman oldu. Bu iki genç adamın kendisinin önüne geçmesi tabii ki de Ji An’ın sinirini bozdu.

Ji An saraya gitti ve imparatora, “Majesteleri, çiftçiler genelde yeni kesilen tahtaları kurutmak için belli bir süre bırakıp bekler ve yemeği pişirmek için hep ondan önce kesilen kurumuş tahtaları kullanırlar. Liderleri yönetmek içinde aynı politikayı kullanmanız gerekir. Fakat şu anda sonradan gelenler öncekilerinin önüne geçtiler.” dedi.

İmparator onun ne dediğini anladı ama bir şey söylemedi.

Ji An ayrıldıktan sonra, imparator yanındaki bakanlara dedi ki, “İnsanların Ji An’ın az önce söylediklerinin tamamen mantıksız olduğunu öğrenmeleri gerekir.”

Bu hikâye “Büyük Tarihçilerin Kayıtları” kitabından gelmektedir. Sonraki kuşaklar “sonradan gelenlerin öncekilerinin önüne geçmesi” anlamı taşıyan 後來居上 (hòu lái jū shàng) ifadesini bir deyim olarak kullanmaya başladılar.

Bu deyim, haleflerin seleflerin önüne geçebildiğini belirtmek için kullanılır ve bu Ji An’ın sonradan gelenlerin öncekilerinin önüne geçmesi asıl anlamından oldukça farklıdır.

Not:

1. Büyük Çinli tarihçi Sima Qian (M.Ö. 135-86) tarafından yazılan “Büyük Tarihçilerin Kayıtları” (史記, Shǐji), yaklaşık M.Ö.2,600 ve M.Ö.86 yılları arasındaki süreci kapsamakta ve 130 ciltten oluşmaktadır.