Çin Deyimleri ve Hikâyeleri: Piyonu Kaldırdıktan Sonra Nereye Koyacağına Tereddüt Etmek

Bir bakan, “Babanız onu ülke dışına kovdu ve şimdi ise siz onun geri dönmesini mi istiyorsunuz? Bu tıpkı satranç oynarken tutarlı bir planın olmaması gibidir. Eğer sadece piyonu kaldırır ama nereye koyacağına tereddüt edersen, o zaman kesinlikle kaybedersiniz.” tavsiyesinde bulundu. (Flora Chung/Epoch Times)

Çin deyimi 舉棋不定 (jǔ qí bù ding), “piyonu kaldırdıktan sonra nereye koyacağına tereddüt etmek” olarak çevrilir. Deyim, kişinin bir konudaki kararsızlığını veya ne yapacağını bilememe durumunu ifade eder. Deyim, Zuo Zhuan¹ kitabındaki bir hikâyeden gelir.

İlkbahar ve Sonbahar Dönemi (M.Ö.770-476) esnasında, Wei devletinin kralı Xian bir tirandı. M.Ö.559 yılında, tahtadan devrildi ve bakanları Su ve Ning tarafından sınır dışı edildi, ondan sonra Xian’ın kardeşi kral oldu.

Yıllar geçti. Ning, Xian’ın sınır dışı edilmesinden pişman oldu ve o zaman güçlü bir bakan olan oğlu Diaozi’dan Xian’ın Wei’ye geri dönmesine yardım etmesini istedi.

Xian aslında uzun zamandır intikam almaya hazırlanıyordu, o yüzden bu fırsatı kullanarak Diaozi’ya bir mesaj gönderdi ve kendisinin asla onun için herhangi bir tehdit oluşturmayacağına söz verdi.

Diaozi bu konuyu diğer bakanlarla görüştü. Bir bakan, Xian’a inanmaması tavsiyesinde bulundu ve “Onun doğası bir tirandı. Babanız onu ülke dışına kovdu ve şimdi ise siz onun geri dönmesini mi istiyorsunuz? Bu tıpkı satranç oynarken tutarlı bir planın olmaması gibidir. Eğer sadece piyonu kaldırır ama nereye koyacağına tereddüt edersen, o zaman kesinlikle kaybedersiniz.” dedi.

Fakat Diaozi ısrar etti ve Xian’ı Wei devletine geri getirmeyi başardı. M.Ö.546 yılında, Xian, 12 yıl önce kendisini ülkeyi terk etmeye zorlayan Diaozi dâhil herkesi öldürdü.

Daha sonra bu deyim, çok tereddüt eden, karar veremeyen veya sıkça fikrini değiştiren kişiyi tanımlamak için kullanılır.

Buna benzer bir diğer Çince deyim ise 猶豫不決 (yóu yù bù jué)’dür ve tam olarak “tereddüt edip, karar veremiyor” olarak tercüme edilir. Kişinin kararsız ya da karar vermesinin mümkün olmadığı anlamına gelir.

“you” (猶), son derece ürkek ve şüpheci efsanevi bir hayvan türüdür. Ne zaman bir ses işitse, hemen korkuyla saklanır, çünkü yakınlarda onu yakalamaya ve zarar vermeye çalışsan bir avcı olduğundan şüphelenir.

“you” genellikle bir ağacın içine saklanarak kendini gizler ve başını dışarı çıkarıp etrafa bakar. O, bu hareketi defalarca tekrarlar ve yarım gün boyunca ağaçlarda aşağı yukarı koşuşturması sonucu çok fazla enerji harcar.

Not:

1. Aynı zamanda “Chunqiu Zuo Zhuan” olarak da adlandırılan “Zuo Zhuan” (左傳), İlkbahar ve Sonbahar Dönemindeki (M.Ö.770–476) tarihi anlamayı sağlayan en önemli kaynaklardan biridir. Bu kitap, M.Ö.389 yılından önce Zhuo Qiuming tarafından derlendi ve “İlkbahar ve Sonbaharın Tarihi Olayları” için bir tefsir olarak kabul edildi.