Çin Deyimleri ve Hikâyeleri: 10 Koyun İçin 9 Çoban

“10 koyun için 9 çoban” Çin deyimi, emir verenin çok ama uygulayanın çok az olduğu bir durumu tanımlamak için kullanılır. (Resimleyen: Zhiching Chen / Epoch Times)

Bir üst düzey yetkilinin eski Çin imparatoruna verdiği raporla ilgili bir hikâyeden gelen “10 koyun için 9 çoban” deyimi, günümüzde her türlü yönetici için yararlı ve uygun bilgelik ve sağduyu içermektedir.

Yaklaşık 1,500 sene önce, Çin’deki kaos dönemi 100 yılı aşkın bir süre devam etti. Ülke kuzey ve güney olmak üzere iki parçaya bölündü ve her parça bir dizi kısa süreli hanedanlıklar tarafından yönetildi. Savaşlar ve süren sosyal istikrarsızlıklara rağmen, sanat, kültür ve din alanında tam bir refah dönemiydi. Bu dönem, Güney ve Kuzey Hanedanlıkları (M.S. 420-581) olarak adlandırıldı.

Yüzyılı aşkın süren kuzey-güney bölünmesi döneminin ardından, İmparator Wen tarafından ilk defa Çin’in birleşik Sui Hanedanı (M.S. 581-618) kuruldu.

İmparatorun sarayında kendisine yardımcı olan bazı sadık yetkililer vardı. Yang Shangxi (M.S. 533-590) de onlardan biriydi.

Yang, ülke yönetiminde bazı zorluklar fark etti. Önceki hanedanlıktan gelen farklı idari yetki alanları nedeniyle çok fazla sayıda ilçe ve ilçe yetkilisi vardı. Bu yüzden, görevlilerin çoğu sadece küçük bölgelerden sorumluydu ve de hiçbirini gerçek ve faydalı hizmet fonksiyonu yoktu.
Bu durum, sadece hükümete ağır bir maliyet yükü getirmekle kalmıyor, aynı zamanda işlerin düzgün yapılmasına da engel teşkil ediyordu. Yang oldukça endişeliydi ve bu yüzden İmparator Wen’e bir rapor hazırladı.

Yang şöyle yazdı: “Şu anda adeta 10 koyun için 9 çoban var gibi, pek çok ilçe ve çok sayıda görevli var. Bu, saray için ağır maliyetler yaratıyor ve genellikle işlerin halledilmesi daha uzun bir zaman alıyor.
“İlçe ve görevlilerin sayısının azaltılması devlet için acil bir öncelik oldu. Sadece gereken idari bölgelerle devam edilmesini ve gerçekten ihtiyaç duyulan yerlere yetenekli yetkililerin atanmasını öneririm. Görevlerinden alınan yetkilileri başka işlere verebiliriz.

“Bu değişiklikler, hükümetin büyük harcamaları azaltmada ve devlet işlerini yönetmede daha verimli ve etkili olmasını sağlayacaktır.”

Yang’ın raporunu okuduktan sonra, İmparator Wen öneriyi kabul etti ve çok iyi sonuçlara yol açan bir dizi reform uyguladı.

Bu hikâye, “Sui Kitabı”¹ndaki Yang Shangxi’nin biyografisinde yer almaktadır. Yang’ın İmparator Wen’e verdiği rapor içinde geçen Çince 十羊九牧 (shí yáng jiǔ mù) “10 koyun için 9 çoban” anlamına gelen cümle daha sonra bir deyim oldu.

“10 koyun için 9 çoban” deyimi, emir verenin çok fazla ama uygulanın çok az olduğu bir durumu tanımlamak için kullanılır.

Ayrıca, herhangi bir görev veya organizasyon yönetiminde kimin emrini takip etme konusunda hiçbir karışıklığın ve belirsizliğin olmaması için yetkinin net olmasının önemini de ifade etmektedir.

Not:

1. “Sui Kitabı (隋書, Suí Shū): Sui Hanedanlığının resmi tarihidir. Tang Hanedanlığı dönemindeki bir takım önde gelen bilgin tarafından yazıldı ve M.S. 636 yılında tamamlandı. Kitap tarihsel olaylar için 5 cilt, bilimsel eserler için 30 cilt ve biyografiler için 50 ciltten oluşmaktadır.