Eski Çin Edebiyatı: Çin’in Dört Büyük Klasik Yapıtından “Bataklık İsyancıları (Shui Hu Zhuan)”

Romandaki 108 karakter

Bataklık İsyancıları anlatısı, oluştuktan sonraki yüzyıllarda halk tarafından hep çok sevildi. Romandaki 108 karakter de dillerden hiç düşmedi. 400 yıl önceki Qing hanedanı dönemine ait olan tanınmış edebiyat yorumcusu Jin Shengtan, Bataklık İsyancıları'nı "dünyadaki en ilginç ve okunmaya değer kitap" olarak nitelemişti. O halde, farklı özellikler taşıyan 108 roman kahramanıyla ve farklı öykülerle tanışalım.

Bataklık İsyancıları'nda anlatılan öyküler 1000 yılı aşkın bir süre önce hüküm süren Kuzey Song döneminde ortaya çıktı. O dönemde devlet kargaşa içindeydi, hükümet yöneticileri arasında yolsuzluk yaygındı, halk ise yaşam sıkıntısı çekiyordu. Bu nedenle sık sık isyan çıkıyordu. İşte, Shandong eyaletinde yaşayan Song Jiang'ın başını çektiği ve çoğunu köylülerin oluşturduğu 36 kişi de böyle isyan etti. Bu kahramanlar zenginleri öldürüyor, yoksullara yardım ediyordu. Kahramanların eylemleri yolsuz yöneticileri korkutuyor, halkı ise sevindiriyordu. Bu isyancı grup hükümet ordusunun kuşatmalarından her zaman başarıyla kurtuldu ve etkisi giderek daha da arttı. Sonunda kahramanlar Liangshan dağını kontrolleri altına aldı. İsyancı grupta toplam 108 kişi "108 general" olarak adlandırılıyor. Romanda, farklı özelliklere sahip olan bu karakterlerin teker teker öyküleri anlatılıyor. Bazılar üstün zekâya, taktik ustalığının yanı sıra cesarete sahip; bazılar zalim insanları öldürüp iyi yürekli insanlara yardım ediyor; bazıları adaleti korumak için kendi canını feda ediyor; bazıları hoşgörü ve sadakatleriyle dikkat çekiyor... Bu imgeler, eski çağlarda Çin köylülerinin sevdiği kahraman tiplerini oluşturuyor.

108 karakterden biri olan kahraman Wu Song

Bataklık İsyancıları'nda berrak, sade ancak canlı ve akıcı bir dil kullanılıyor. Yazarın betimlemelerini yaparken kullandığı dil olsun, yapıttaki kahramanların dili olsun, bütün romanda yoğun bir yaşam kokusu duyuluyor. Manzaralar, olaylar ve yüz ifadelerinin hepsi çok canlı olarak betimleniyor.

Bataklık İsyancıları'ndaki öyküler anlatılırken, basit bir dil kullanılıyor uzun ve karmaşık anlatıma yer verilmiyor; çok nadir görülen tumturaklı anlatım ise çok yerinde kullanılıyor. Halk arasında çok yaygın olan "Wu Song'un Kaplanı Öldürmesi" adlı bölümde, manzara betimlemesi öykünün anlatımıyla çok iyi bağdaşıyor. Örneğin Wu Song, meyhane sahibinin öğütlerini dinlemeyip, bardak bardak içki içten sonra tek başına dağa çıkar. Dağ tepesindeki tapınağın önünde duyuru okuyan Wu Song, burada gerçekten de kaplan bulunduğunu ancak tepeye çıktıktan sonra öğrenir. Biraz tereddüt ettikten sonra dağa çıkar. Yazar burada sadece iki cümle yazıp, o anki ortamı ve kahramanın duygularını betimler: "Başı dönünce Wu Song, güneşin yavaş yavaş battığını gördü." "Wu Song, sallana sallana önündeki ağaçlara doğru gitti." Bu 2 cümle, kaplanın hareket zamanının yanı sıra, hareket alanını da yazarak, korkunç ve acı bir atmosfer ile duyguları ifade eder, okurlara sanki karşısına her an bir kaplanın çıkabileceğini hissettirir.

Ortaya gerçek kaplan çıkınca, çarpma gibi hareketleri ve tüm tepeyi sarsan böğürmesiyle lirik bir dille betimlenir. Wu Song'la bir süre boğuştuktan sonra gücü giderek azalan kaplan önce Wu Song tarafından yere yatırılır, kurtulamayınca Wu Song tarafından öldürülür. Böylece Wu Song'un kahraman imgesi ortaya çıkar.

Bataklık İsyancıları'nın yazarı Shi Nai'an, karmaşanın sürdüğü ve sık sık savaş yaşandığı Ming hanedanının son dönemi ile Qing hanedanının ilk döneminde yaşadı. Fakir bir ailede büyüyen Shi Nai'an çocukken okula gidememişti. Zeki bir çocuk olan Shi, kitap okumayı seviyor ve sık sık komşulardan kitap ödünç alıyor, bazen de okula gidip dersleri dinliyordu. Shi 13 yaşına gelince meydanda başkalarının sorduğu soruları kolayca yanıtlayabiliyordu. Bir defa yaşlı bir komşusu öldükten sonra onun anılması için bir makale yazdırılacaktı, ancak en yetenekli bilgin başka yere gitmişti. O sırada "küçük Shi Nai'an denesin" diye bir fikir ortaya atıldı. Shi Nai'an öneriyi geri çevirmeyerek, hemen yazıyı yazmıştı. Yetenekli bilgin dönünce çocuksu olan, ancak Shi'nin yeteneğini gösteren makaleyi okuyunca çok övmüş ve Shi'ye ücretsiz ders vermeyi önermiş.

Çok çalışkan olan Shi Nai'an, her çeşit kitabı okumuş. Zamanında isyan eden köylülerin öykülerini anlatan bir kitap Shi Nai'an'ın büyük ilgisini çekmiş. Kitabı birçok kere okuyan Shi Nai'an, boş zamanlarda sık sık küçük arkadaşlarıyla birlikte Wu Shu sanatını icra etmiş. Shi Nai'an ayrıca sık sık çayhanelere gidip, hikaye anlatıcılarının anlattığı öyküleri dinlemiş. Adaleti korumaya çalışan kahramanlara büyük saygı duyan Shi Nai'an, sonunda halk arasında yayılan öyküler temelinde Bataklık İsyancıları yapıtını yazmış.
Bataklık İsyancıları, modern Çin edebiyat tarihindeki bir kilometre taşı niteliğindedir. Bataklık İsyancıları'nın yazılmasıyla konuşma dili temelinde geliştirilen çağdaş Çincenin romancılıktaki konumu da pekişti. Bu, Çin edebiyat tarihinde büyük bir önem taşır.