Eski Çin Gelenekleri: Jingzhe

Jingzhe sezonu, genellikle 5 Mart günü civarında başlar. Çin Ay Takvimine göre yılın 3. sezonu olan Jingzhe’yle ilgili güzel bir efsane vardır.

Yaşadığımız bu dünyayı yaratan Pangu, 18 bin yıl yaşadıktan sonra ölmüş. Ölmeden önce sol gözü güneşe, sağ gözü aya dönüşürken, son nefesi rüzgâr ve bulut, ağzından çıkan son sesi de gök gürültüsü olmuş. Gök gürültüsü, sonbahar ve kışın topraklar altında saklanırmış, baharda köylüler ekim yaptığında gök gürültüsü toprak altından çıkarmış. Kış uykusunda bulunan yılan, akrep, kırkayak ve kaplumbağa gibi böcek ve sürüngenler, Zhe Böcekleri olarak da adlandırılır. Bütün kış mevsimi boyunca böcekler toprak altında yemeden, hareket etmeden kalır. Ama Jingzhe sezonunun başladığı gün, böcekler gök gürültüsü tarafından uyandırılır. Jingzhe, önemli bir sezondur. Bir gök gürültüsü, sadece Zhe böceklerini uyandırmakla kalmayıp, aynı zamanda tüm yerküreyi de uyandırır, canlılık getirir. ABD bilim adamlarının araştırmalarına göre, bir gök gürültüsü, yeryüzünde on binlerce gübrenin oluşmasına yol açar.

Eski çağlarda Çin’de Jingzhe ile ilgili bazı örf ve adetler varmış: Çin’in bazı bölgelerinde insanlar, tütsü yakarak, özel olarak hazırlanan eşyalarla Gök gürültüsü Tanrısına tapınır ve bereketli bir yıl ile yeterli yağmur suyu dilermiş; Shanxi eyaletinin bir bölgesinde Jingzhe gününde armut yenilirmiş; Yunnan eyaletinin Xuanwei bölgesinde köylüler, Jingzhe sabahı serçe sesi duyunca hemen tarlaların kenarında üflemeli müzik aletlerini çalıp sihirli sözler söylermiş, çünkü böylece kuşların sonbaharda olgunlaşmış tahılları yemeyeceğine inanılırmış; birçok bölgede ilk gök gürültüsü duyulduğunda bir anne, çocuğunun yattığı yastığı çevirirmiş. Bunun anlamı, yerküredeki varlıkların uyanmış olduğu ve bir daha uzun uyumayacağıymış.

Jingzhe sezonunda hava daha da ısınmaya başlar. Örneğin Çin’in ortasından geçen Huaihe ırmağı havzasındaki hava sıcaklığı, 6-7 derece olur, bir önceki sezon olan Yushui sezonuna göre 3 derece artar; havzanın kuzeyindeki bölgelerde yağmur yoğunluğu, 15 ile 20 mm bulurken, güneyindeki bölgelerdeki yağmur miktarı 20 ile 40 mm arasında değişir. Kırmızı şeftali çiçekleri açarken ve kırlangıçlar dönerken, Çin’in birçok bölgesi bahar ekimine girer. Çin’in orta bölgelerinde yaygın olan bir atasözü vardır: “Jingzhe sezonuna girilince, bahar ekimi bırakılmaz.” Kışın ekilen tahılların yavaş yavaş olgunlaşma mevsimine girdiği için Jingzhe sezonunda köylüler çok meşgul olur. Örneğin buğday için su miktarının fazla veya az olması tehlikelidir, çünkü her ikisi de zararlıdır. Bunun için köylülerin hava durumunu yakından takip ederek, don olayını, fazla ve az yağışı önlemeye çaba göstermeleri, ayrıca tarlalardaki böceklerin vereceği zararları önlemeleri gerekir.

Jingzhe, hava ısındığı ve çiçeklerin açtığı bir mevsim olmasına rağmen, aynı zamanda hastalıkların da yaygın olduğu bir sezondur. Çin tıbbı, “olmuş hastalıkları değil, henüz olmamış hastalıkları tedavi etmeye” özen gösterir, yani hastalıkları önceden önlemeye önem verir.